Homepage > Het leven van dolfijnen en walvissen

Het leven van dolfijnen en walvissen

 

Mijn passie voor de zee en mijn bezorgdheid over het milieu begon bij mij al op jonge leeftijd. Als kind bezocht ik vaak het Dolfinarium in Harderwijk. Al snel kwam ik erachter hoe deze dieren in zo’n omgeving lijden. Dit was voor mij dé aanleiding om mariene bioloog te worden. Ik ben Fadia Al Abbar, woonachtig in Nederland en afkomstig uit Koeweit.

Fadia Al Abbar
VVAO, Afdeling Zwolle

 

Het lijden van dit soort dieren en andere milieukwesties wilde ik graag oplossen en dat heeft me ertoe gebracht om een bachelor Milieumaatschappijwetenschappen te volgen aan de Universiteit Utrecht en daarna een master Mariene biologie aan de Wageningen Universiteit. Met een kleine beurs van onder andere het Jo Kolk Studiefonds doe ik momenteel onderzoek.

Internationaal

Als mariene bioloog heb je het niet altijd voor het zeggen waar je gaat werken en wonen. Dus zowel tijdens als na mijn studie ben ik op veel plekken in de wereld geweest om walvissen en dolfijnen te bestuderen. Zo heb ik bijvoorbeeld in het kader van mijn Msc.-stage in Nieuw-Zeeland onderzoek gedaan naar het effect van toerisme op het gedrag van tuimelaars. Op Texel heb ik voor mijn thesis onderzoek gedaan naar het effect van onderwatergeluid op bruinvissen en stage heb ik gelopen in Madagaskar waar ik walvishaaien heb bestudeerd. Daarna heb ik dolfijnen en walvissoorten geïdentificeerd en geteld vanaf vrachtschepen op de Atlantische Oceaan. De reis ging van Portugal naar de Canarische eilanden, Madeira, Kaapverdië, Mauritanië en als laatste naar de Azoren, waar ik uiteindelijk ben gebleven.

Zeezoogdieren

Uiteindelijk heb ik me gespecialiseerd in het gedrag van zeezoogdieren en in het bijzonder op het gedrag van deze dieren in de buurt van mensen en de activiteiten die wij uitvoeren. Veel walvissen en dolfijnen zijn top-predatoren en maken dus een belangrijk onderdeel uit van een ecosysteem. Zonder top-predatoren, kan een ecosysteem vrijwel niet bestaan. Helaas kunnen bepaalde menselijke activiteiten een negatief effect hebben op dolfijnen en walvissen. Deze dieren zijn namelijk erg gevoelig voor geluid onderwater omdat ze gehoor en geluid nodig hebben om te communiceren, foerageren en te navigeren. Een voorbeeld is geluidsoverlast onderwater dat afkomstig is van de gas- en olieproductie van olieplatforms (Rossi-Santos, 2015). Een ander gevolg van menselijke activiteiten is directe sterfte, doordat de dieren verstrengelen in netten van de visserij (Cruz et al., 2018). Net als de mens moeten ook zeezoogdieren adem halen en dat kan niet als ze verstrengeld zijn in een net, met als gevolg dat ze dus verdrinken. Helaas behoren ook de walvis- en dolfijnenjacht nog niet geheel tot het verleden (Avila et al., 2018).

Toeristen

Als bioloog heb ik mij voornamelijk gefocust op toeristische activiteiten op zee. Helaas zijn toeristen zich niet altijd bewust van het gehele plaatje van toerisme. Ondanks het feit dat ‘walvissen spotten’ en ‘zwemmen met dolfijnen’ in het wild beslist betere opties zijn, dan deze dieren te gaan bekijken in een dolfinarium, kunnen sommige activiteiten op open zee een negatief effect hebben op deze dieren en het milieu zonder dat wij dat in de gaten hebben. Dit hangt namelijk sterk af van hoe de activiteit wordt uitgevoerd en hoe vaak. Ter illustratie: stel dat er maar eenmaal per dag één boot naar de dolfijnen gaat. Dan kunnen we wellicht denken dat dit niet zo schadelijk is. Maar wat gebeurt er als er twee bootjes zijn? Of als die boten elke dag, de hele dag door, steeds bij dezelfde dieren zijn? Of wat als ze te dichtbij gaan of te snel varen en daardoor meer geluid onderwater maken? Of stel je eens voor als er steeds meer boten komen 5, 6, 20, 30 of zelfs 60 boten die meerdere keren per dag op zee naar dezelfde dieren gaan. Er komt een moment dat het teveel is. De grote vraag is dan: ‘wanneer is het teveel?. Wat is duurzaam? Dit zijn vragen waar onderzoekers hard mee bezig zijn om een antwoord op te vinden. Een lastigheid daarbij is dat elk ecosysteem anders is en dat wij dus niet zondermeer kunnen zeggen wanneer het teveel is. Dit is behoorlijk ingewikkeld. Vandaar dat ik momenteel een promotie-onderzoek doe naar het effect van het ‘zwemmen met dolfijnen’. Wat betekent dit voor het gedrag van dolfijnen op de Azoren. Bovengenoemde studie voer ik momenteel uit aan de Wageningen Universiteit en deels aan de Azoren Universiteit. Om mijzelf te kunnen onderhouden heb ik een beurs gekregen van het Prins Bernhard Cultuurfonds en een kleine beurs van het Jo Kolk Studiefonds. Mijn veldwerk betaal ik met een beurs van de Lucie Burgers stichting voor vergelijkend gedragsonderzoek in Arnhem, Nederland. Met een crowdfundingsactie **Maurice hier de link achterzetten** proberen we momenteel ons veldwerkseizoen te verlengen.

Hoe doen wij deze studie?

Door het gebruik van drones kijken we van bovenaf wat er allemaal gebeurt. Een voordeel van het werken met drones is dat we een mooie afstand tot de dieren kunnen bewaren, zodat ze zo dicht mogelijk bij hun natuurlijke gedrag blijven. Vanaf het perspectief van de boot kan je namelijk niet alles zien. De meeste studies worden op bovengenoemde wijze uitgevoerd of er wordt naar de dieren gekeken vanaf het land, waardoor er veel details gemist worden. Veel van het gedrag van dolfijnen gebeurt namelijk onderwater (ook geluid bijvoorbeeld). Met een drone kun je alles zien, ook wat er onderwater gebeurt totdat de dolfijnen diep gaan duiken natuurlijk. Tot op welke diepte we ze nog kunnen zien hangt af van de helderheid van het water. Daar dolfijnen echter voornamelijk aan de oppervlakte zwemmen en maar circa 15 minuten onder water, kunnen we dus een groot deel van hun gedrag zien. Akoestische apparatuur wordt gebruikt voor de geluiden die ze onder water maken. Zo kunnen we veel gedrag extraheren, bijvoorbeeld als ze foerageren gebruiken ze voornamelijk ‘kliks’ en als ze socializen kunnen ze ook ‘whistles’ en andere geluiden maken.

Vindplaatsen

De Portugese Azoren zijn een archipel bijna in het midden van de Atlantische oceaan. Er is erg veel zee wat we kunnen verkennen. Vandaar dat alle ‘whale-watching’ bedrijven gebruik maken van een groep mensen die vanaf land de dieren spotten. Zij kunnen op grote afstand, tot zelfs wel 30 km, de soort identificeren en leiden dan alle boten naar het dier. Zo helpen ze ook ons, als onderzoekers, om gewone dolfijnen te vinden.

Onze verwachting

We weten van vorige studies ongeveer wat de reacties van dolfijnen zijn naar verschillende bootactiviteiten. Vaak duiken dolfijnen langer als reactie op een boot die ze zien (Cecchetti et al., 2019; Lusseau & Bejder, 2007; Neumann, 2001) en veranderen ze van gedrag (Cecchetti, 2017). Op lange termijn kan dit negatieve consequenties hebben. In Nieuw-Zeeland (in Milford Sound) hebben teveel boot-activiteiten ervoor gezorgd dat de dolfijnen een gebied vermeden (Lusseau, 2005). In de ‘Bay of Islands’ is daarom nu het zwemmen met dolfijnen verboden.

Tenslotte

Met deze studie hopen wij als mariene biologen meer te begrijpen van het gedrag van de gewone dolfijnen (Delphinus delphis) en de groepsstrategieën van dolfijnen te gebruiken om beter met verstoring om te gaan (mocht er verstoring plaatsvinden). Dit is iets wat wij nog niet weten. Hoe meer we de verschillende dolfijnenpopulaties en hun gedrag begrijpen, hoe beter we kunnen nagaan of er verstoring plaatsvindt en hoe ernstig dit is. Als we dit in kaart hebben gebracht dan kan dit uiteindelijk weer leiden tot het verbeteren van bepaalde toeristische activiteiten. Het is van essentieel belang dat we verstoring op tijd detecteren, voordat het echt een probleem wordt.

 

 

 

Crowdfundingsactie voor onderzoek van Fadia Al Abbar
naar zeezoogdieren.

https://gofund.me/9430004f

 

 

Bronnen

Avila, I. C., Kaschner, K., & Dormann, C. F. (2018). Current global risks to marine mammals: Taking stock of the threats. Biological Conservation, 221(August 2017), 44–58. https://doi.org/10.1016/j.biocon.2018.02.021

Cecchetti, A. (2017). Effects of tourism operations on the behavioural patterns of dolphin populations off the Azores with particular emphasis on the common dolphin (Delphinus delphis) Tese de Doutoramento.

Cecchetti, A., Stockin, K. A., Gordon, J., & Azevedo, J. M. N. A. (2019). A first assessment of operator compliance and dolphin behavioural responses during swim-with-dolphin programs for three species of Delphinids in the Azores. Arquipelago, Life and m(36), 23–37.

Cruz, M. J., Machete, M., Menezes, G., Rogan, E., & Silva, M. A. (2018). Estimating common dolphin bycatch in the pole-and-line tuna fishery in the Azores. PeerJ, 2018(2), 1–18. https://doi.org/10.7717/peerj.4285

Lusseau, D. (2005). Residency pattern of bottlenose dolphins Tursiops spp. in Milford Sound, New Zealand, is related to boat traffic. Marine Ecology Progress Series, 295(March), 265–272. https://doi.org/10.3354/meps295265

Lusseau, D., & Bejder, L. (2007). The long-term consequences of short-term responses to disturbance: Experiences from whalewatching impact assessment. Interntional Journal of Comparative Psychology, 20, 228–236. https://onedrive.live.com/?cid=586DD0D02D83DD3C&id=586DD0D02D83DD3C%214171&parId=586DD0D02D83DD3C%213841&o=OneUp

Neumann, D. (2001). Activity budget of free-ranging common dolphins (Delphinus delphis) in the northwestern Bay of Plenty, New Zealand. Aquatic Mammals, 27(2), 121–136.

Rossi-Santos, M. R. (2015). Oil industry and noise pollution in the humpback whale (Megaptera novaeangliae) soundscape ecology of the Southwestern Atlantic breeding ground. Journal of Coastal Research, 31(1), 184–195. https://doi.org/10.2112/JCOASTRES-D-13-00195.1

 

 

 

Contact
VVAO Kantoor 
Moerbeilaan 8
1231 BM Loosdrecht
kantoor@vvao.nl

© 2024 V.V.A.O.. ALL RIGHTS RESERVED